زهکشی گلدان چیست؟ چگونه خاک گلدان را زهکشی کنیم؟

زهکشی خاک عبارتی است که در پرورش و نگهداری گل و گیاهان به ویژه گیاهان آپارتمانی به فراوانی شنیده می‌شود و در سلامت گیاهان اهمیت بالایی دارد. شاید این سؤال برای شما هم پیش آمده باشد که زهکشی چیست و چه اهمیتی دارد؟ پس در ادامه این مقاله از گلآریس با معرفی زهکشی و روش‌های زهکشی خاک و گلدان با ما همراه باشید.

زهکشی چیست؟

زهکشی (Drainage) به معنی خروج  آب اضافی از خاک می‌باشد و در واقع به شرایطی گفته می‌شود که خاک و گلدان، آب را به خوبی از خود عبور دهند تا باعث پوسیدگی ریشه نشود. زهکشی در گلدان به معنی وجود منافذ باز در کف گلدان است که اجازه خروج آب اضافی را می‌دهد و خاک دارای زهکشی خوب، دارای تخلخل بالا و منافذ کافی است که آب را عبور داده و در خود ذخیره نمی‌کند. هرچه زهکشی خاک بهتر و قوی‌تر باشد، آب با سرعت بیشتری خارج شده و وارد زیرگلدانی می‌شود.

اهمیت زهکشی در نگهداری گیاهان

وجود مقادیر بالای آب در خاک و رطوبت دائمی منطقه ریشه، سبب شروع پوسیدگی گیاه می‌شود. در خاک‌های مرطوب و باتلاقی، جریان هوا کاهش پیدا می‌کند و رسیدن اکسیژن به ریشه با مشکل روبرو می‌شود و شرایط برای رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها فراهم می‌شود.

با گذشت زمان و ادامه این شرایط، ریشه گیاه بیمار شده و از بین خواهد رفت. بسیاری از گل و گیاهان آپارتمانی و زینتی به ماندگاری آب در مجاورت ریشه خود حساس هستند، لذا خروج آب اضافی از خاک و گلدان پس از آبیاری ضروری می‌باشد.

 

نحوه زهکشی در خاک و گلدان

• زهکشی گلدان

قبل از کاشت گیاهان نیاز است زهکشی و سوراخ‌های انتهای گلدان بررسی شود. تعداد سوراخ بسته به اندازه گلدان و نیاز آبی گیاه متغیر می‌باشد و در گیاهان حساس به پرآبی، ایجاد سوراخ‌‌های کافی برای خروج آب و جلوگیری از پوسیدگی ریشه ضروری می‌باشد. به طور متوسط ایجاد حداقل سه تا چهار سوراخ زهکش در کف گلدان مورد نیاز است. اندازه سوراخ کف گلدان نیز در زهکشی مؤثر است.

سوراخ‌های بسیار ریز، زهکشی را کند می‌کنند و ریشه به مدت طولانی‌تری مرطوب باقی می‌ماند. ایجاد سوراخ‌های بزرگ در کف گلدان نیز علاوه بر تخلیه سریع آب، سبب خروج خاک از انتهای گلدان می‌شود. اضافه کردن یه ردیف سنگریزه، پوکه معدنی یا شن درشت در کف گلدان نیز به زهکشی گلدان کمک می‌کند. این کار باعث ایجاد فضای خالی بین ذرات خاک شده و از جمع شدن آب در انتهای گلدان جلوگیری می‌کند.

• زهکشی خاک

خاک‌های سنگین مانع رشد ریشه می‌شوند و رساندن اکسیژن به ریشه را محدود می‌کنند. اضافه کردن پرلیت، کوکوپیت، شن، پوست برنج، لیکا و ... سبب ایجاد زهکشی عالی در خاک شده و سلامت ریشه و گیاه را تامین می‌کند. برای گیاهان بیرونی و فضای سبز، اضافه کردن ماسه به زهکشی کمک می‌کند و ترکیب 60 درصد خاک باغچه، 20 درصد ماسه، 20 درصد کمپوست یا خاک برگ برای اغلب گیاهان بیرونی مناسب می‌باشد.

با توجه به نوع گیاه، زهکشی نیز متفاوت می‌باشد. برخی از گیاهان نیازمند خاک با زهکشی بالا هستند و برای برخی دیگر زهکشی متوسط کافی می‌باشد. برای گیاهانی مانند کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها که به آبیاری کم نیاز دارند، استفاده از خاک‌های ماسه‌ای و شنی با تخلخل بالا توصیه می‌شود.

استفاده از پوکه معدنی برای زهکشی

پوکه نوعی ماده معدنی است که برای سبک کردن خاک و زهکشی گلدان در پرورش گیاهان کاربرد دارد. پوکه به دلیل خروج از معدن دارای املاح معدنی فراوان است که در رشد گیاهان تاثیر دارد و باعث تقویت نگهداری آب و مواد غذایی در بستر گیاه می‌شود.

تشخیص زهکشی خاک

برای تشخیص میزان زهکشی خاک، کافی است خاک را در گلدان بریزید و خاک را آبیاری کنید. هر چه قدر آب با سرعت بیشتری از انتهای گلدان خارج شود، زهکشی خاک بالاتر است و اگر آب در سطح خاک باقی بماند و به سختی نفوذ کند، نشان‌دهنده زهکشی بسیار پایین است و این خاک برای کاشت گیاهان مناسب نمی‌باشد.